سامانه های همدید توأم با فازهای مختلف نوسان شمالگان (ao) و اثر آن بر دمای زمستانه ایران

نوسانات شمالگان (ao) یکی از الگوهای موثر تغییرپذیری گردش عمومی جو در محدوده برون حاره¬ی¬ نیمکره¬ی شمالی و از عوامل اصلی کنترل عناصر اقلیمی مانند دما و بارش است. در این پژوهش به بررسی تأثیر فازهای مثبت و منفی این نوسان بر دمای زمستان? ایران طی دوره آماری 1388-1340 پرداخته شد. به منظور دست یابی به اهداف این پژوهش از دو پایگاه داده استفاده شد. اول پایگاه داده شبکه¬ای دمای متوسط کشور، این داده¬ها حاصل میان-یابی مشاهدات روزانه از ابتدای سال 1340 تا انتهای سال 1388 است. دوم داده¬های جوی شامل متغیرهای فشار تراز دریا (هکتوپاسکال) و ارتفاع ژئوپتانسیل(متر) است.داده¬های مزبور از مرکز ملی پیش¬بینی محیطی آمریکا (ncep/ncar) دریافت شد. به منظور بررسی این داده ها محدوده ای بین 40 تا 120 درجه طول شرقی و 0 تا 90 درجه شمالی در نظرگرفته شد.با استفاده از تحلیل خوشه¬ای با ادغام وآردبه تحلیل همدید فازها پرداخته شد.یک تقسیم بندی چهار گروهه برای فاز منفی وپنج گروهه برای فاز مثبت حاصلشد.برای هر کدام از گروه ها یک روز نماینده تعیین شد. در مرحله بعد به تحلیل میانگین الگوهای فشار و ارتفاع جو هر کدام از گروه ها و روزهای نماینده آن برای تراز دریا و 500 هکتوپاسکال پرداخته شد. ناهنجاری دمای روز نماینده برای ایران نیز به دست آمد. در نهایت با استفاده از روش همبستگی به بررسی رابطه نمایه نوسان شمالگان با دمای زمستانه ایران اقدام گردید.کلیه مراحل و محاسبات گفته شده با استفاده از نرم افزارهای matlab، surfer و grads انجام شده است. نتایج حاصله بیان¬گراین بود که حالات مختلف نوسان قطبی طی زمستان توأم با شکل گیری پشته ها و ناوه های عمیق بر کشور ایران می¬باشد و بررسی ناهنجاری دما نشان از نوسان دمایی وکاهش دما در نیمه شمالی کشور بوده است. نتایج برای تمام گستره ایران بیان گر ضریب همبستگی معکوس و منفی دمای زمستانه ایران با این نوسان بود.